گزارش،
نان کامل سلامتی از دل خاک تا سفره
شاپ: زنجان نان کامل با بهره گیری از آرد سبوس دار، سالم تر و مغذی تر از نان های معمولی است نانی که هم اکنون نیز در بعضی از نانوایی های زنجان عرضه می شود تا مردم به تغذیه سالم تری دسترسی داشته باشند.
در فرهنگ غذایی ایرانی، نان از جایگاهی ویژه برخوردار می باشد. این ماده غذایی که قرن ها است بعنوان پایه اصلی سبد غذایی مردم شناخته می شود، نه تنها تأمین کننده بخش عمده ای از انرژی روزانه است، بلکه نقشی مهم در سلامت عمومی جامعه ایفا می کند. با این وجود، نوع نانی که امروز مصرف می شود، بخصوص در شهرها و مراکز پرجمعیت، دستخوش تغییراتی شده است که در اکثر موارد با اصول تغذیه سالم فاصله دارد.
نان های تهیه شده از آرد سفید تصفیه شده به علت فرایند صنعتی شدن و اولویت های تجاری، جایگزین نان های سنتی و کامل شده اند. این در شرایطی است که بازگشت به نان کامل، بعنوان محصولی سالم تر و غنی تر از نظر مواد مغذی، می تواند تحولی مثبت در بهداشت تغذیه ای جامعه ایجاد نماید.
نان کامل چیست و چرا اهمیت دارد؟
نان کامل(Whole Grain Bread) نانی است که از آرد سبوس دار یا آرد کامل تهیه می شود؛ آردی که شامل همه اجزای دانه گندم یعنی سبوس (لایه بیرونی)، جوانه (مرکز مغذی دانه) و آندوسپرم (بخش نشاسته ای) است. برخلاف آرد سفید که در خلال فرایند تصفیه، سبوس و جوانه دانه گندم را از دست می دهد، آرد کامل سرشار از فیبر، ویتامین های گروه B، آهن، منیزیم، سلنیوم، روی و آنتی اکسیدان ها است. این مواد اهمیت بالای ی در عملکرد سیستم ایمنی، متابولیسم بدن، سلامت مغز، قلب، استخوان و دستگاه گوارش دارند.
اثرات نان کامل بر سلامت عمومی
مصرف نان کامل نه تنها تأثیرات مستقیم و مثبتی بر سلامت فردی دارد، بلکه در ابعاد کلان می تواند هزینه های سلامت عمومی را به میزان قابل توجهی کم کند. از مهم ترین فواید نان کامل میتوان به جلوگیری از بیماری های غیرواگیر اشاره نمود به صورتی که این نوع نان به واسطه فیبر بالا، در کنترل و جلوگیری از بیماری هایی چون دیابت نوع ۲، فشار خون بالا، بیماری های قلبی - عروقی، چاقی و حتی برخی سرطان ها (مانند سرطان روده بزرگ) بسیار مؤثر است. فیبر سبب کاهش سرعت جذب قند در خون و تنظیم سطح انسولین می شود. این خصوصیت برای بیماران دیابتی حیاتی می باشد و از مبتلا شدن به این بیماری در افراد سالم هم پیشگیری می کند.
بهبود عملکرد گوارشی از دیگر مزایای استفاده از نان کامل است؛ چون که یکی از شایع ترین مشکلات تغذیه ای در جوامع امروزی یبوست است که به طور عمده ناشی از کمبود فیبر در رژیم غذایی است. نان کامل با داشتن فیبر نامحلول، حرکات دودی روده را تقویت کرده، از تجمع مواد زائد در بدن جلوگیری کرده و محیط روده را برای رشد باکتری های مفید آماده می کند. این امر در کاهش ریسک بیماری های روده ای و تقویت سیستم ایمنی مؤثر است.
کمک به کاهش وزن و کنترل اشتها را هم میتوان از فواید مصرف نان کامل برشمرد؛ به صورتی که فیبر موجود در نان کامل سبب ایجاد حس سیری طولانی مدت می شود. این خصوصیت در اشخاصی که به دنبال کاهش وزن یا جلوگیری از چاقی هستند، اهمیت بالایی دارد. برخلاف نان سفید که سبب افزایش سریع قند خون و در نتیجه گرسنگی زودهنگام می شود، نان کامل با آزادسازی تدریجی انرژی، سبب پایداری متابولیسم بدن می گردد. سلامت قلب و کاهش کلسترول ارمغان دیگر مصرف نان کامل است یکی از اثرات شناخته شده مصرف این نوع نان، کاهش کلسترول بد (LDL) خون است. مطالعات نشان داده اند که مصرف روزانه غلات کامل با کاهش خطر سکته قلبی و مغزی مرتبط می باشد. وجود ترکیبات آنتی اکسیدانی، ویتامین E و اسیدهای چرب مفید در نان کامل، سلامت عروق و بافت قلب را حفظ می نماید.
جلوگیری از کم خونی و فقر آهن هم از دیگر فواید استفاده از نان کامل است چونکه آرد سفید در خلال فرایند تصفیه، قسمت عمده ای از آهن و ویتامین های ضروری را از دست می دهد. در حالیکه آرد کامل، به علت حفظ کامل اجزای دانه، سرشار از آهن، اسید فولیک و ویتامین های B۶ و B۱۲ است. این ویتامین ها برای خون سازی، تولید انرژی و عملکرد صحیح مغز ضروری اند.
ضرورت گسترش تولید و مصرف نان کامل
با وجود مزایای بی شمار نان کامل، هنوز هم در خیلی از شهرها و روستاهای کشور، آرد سفید و نان های صنعتی پرمصرف ترین منابع کربوهیدرات هستند. این مورد علل گوناگونی دارد که همچون آنها میتوان به آگاهی پایین عمومی نسبت به خواص نان کامل، طعم و بافت متفاوت نان کامل که امکان دارد برای برخی افراد ناآشنا باشد، کمبود نانوایی های مجهز به آرد سبوس دار، سیاستهای یارانه ای که بیشتر به نفع تولید آرد سفید عمل کرده اند اشاره نمود.
برای اصلاح این وضعیت، احتیاج به برنامه ریزی در سه سطح داریم که یکی از این سطوح شامل آموزش و فرهنگ سازی عمومی به وسیله صداوسیما، نظام آموزشی، مراکز بهداشتی و شبکه های اجتماعی است که باید به شکل هماهنگ در زمینه آموزش تغذیه سالم و اهمیت نان کامل فعالیت کنند. خانواده ها، بخصوص مادران، باید بدانند که انتخاب نان سالم، انتخابی سرنوشت ساز برای سلامت فرزندان است.
حمایت های دولتی و زیرساختی هم یکی دیگر از این سطوح تست چون که تولید نان کامل مستلزم دسترسی به آرد سبوس دار باکیفیت، تجهیزات مناسب در نانوایی و نیروی انسانی آموزش دیده است. دولت می تواند با عرضه تسهیلات، حذف موانع قانونی، استانداردسازی تولید و نظارت بهداشتی، مسیر تولید گسترده نان کامل را هموار کند.
اصلاح ذائقه و پذیرش عمومی هم از دیگر سطوح است چونکه مانند هر تغییر فرهنگی دیگر، پذیرش نان کامل هم احتیاج به زمان و تطبیق دارد. اما با عرضه نان هایی با طعم دلپذیر، تنوع در شکل و مزه (مانند نان های سبوس دار سنتی، نان جو، نان چاودار یا ترکیبی)، استفاده از سبزیجات خشک، دانه های روغنی یا ادویه های طبیعی میتوان مصرف نان کامل را برای همگان لذت بخش کرد.
تولید نان کامل استان زنجان به ۳۳ واحد رسید
در ارتباط با آخرین وضعیت پخت نان کامل در زنجان مدیر کل غله و خدمات بازرگانی استان زنجان در گفتگو با خبرنگار ایسنا می گوید: برپایه مصوبه کارگروه پیگیری و پیاده سازی تولید نان کامل استان زنجان و بر مبنای شیوه نامه ابلاغی دبیرخانه شورایعالی و سلامت امنیت، تعداد واحدهای نانوایی تولید نان کامل به ۳۳ واحد نانوایی یافت.
وی با بیان اینکه هفت واحد تولید نان کامل فعالیتهای شهر زنجان وجود دارد، عنوان می کند: تولید نان کامل در ۱۲ واحد نانوایی دیگر در شهر زنجان و ۱۴ واحد دیگر در شهرستان های ابهر (۵ واحد)، ایجرود (۲ واحد)، خرم دره (۳ واحد) و سلطانیه (۴ واحد) راه اندازی می شود.
رئیس دبیرخانه سلامت و امنیت غذایی دانشگاه علوم پزشکی زنجان هم در این رابطه به خبرنگار ایسنا، می گوید: بر مبنای آمار عرضه شده از جانب اتحادیه نانوایان، حدود ۱۶۰۰ واحد نانوایی در سطح استان درحال فعالیت هستند که ۵ درصد از این تعداد برای پیوستن به چرخه تولید نان کامل در سال ۱۴۰۴ هدف گذاری شده است.
جعفر مطهری با توضیح این که نان بخش مهمی از سبد غذایی ما را تشکیل می دهد و جزو جدایی ناپذیری از زندگی مردم ما است، ادامه می دهد: شالوده اصلی نان، آرد است که از غلات و خصوصاً گندم به دست می آید.
وی به بیان فواید آرد و نان کامل پرداخت و می گوید: آرد کامل سرشار از پروتئین، کربوهیدرات، انواع فیبرها، ویتامین ها، مواد معدنی و حتی چربی ها است و می تواند ۷۰ درصد کالری مورد نیاز بدن را تأمین کند ولی آرد سفید به علت سبوس گیری از گندم و حذف جوانه گندم و به تبع آن حذف خیلی از مواد مغذی آرد، نه تنها مفید نیست بلکه می تواند عوارضی چون مبتلا شدن به کبد چرب، دیابت نوع ۲، چاقی و انواع سرطان های گوارشی به دنبال داشته باشد.
نهایت سخن این که نان کامل، فقط یک محصول غذایی نیست؛ بلکه راهی برای بازگشت به سلامت، جلوگیری از بیماری ها و ارتقاء سطح کیفی زندگی افراد است. در جهانی که بیماری های مزمن، هزینه های هنگفتی بر نظام سلامت تحمیل کرده اند، هیچ راهی کم هزینه تر و مؤثرتر از بازگشت به تغذیه سالم وجود ندارد. نان کامل با تمام خواص بی نظیر خود، شایسته آن است که از حاشیه به متن سفره ایرانی بازگردد و به انتخاب اصلی مردم بدل شود. برای این تحول، باید همه با هم گام برداریم: مردم، مسؤلان، پزشکان، نانوایان و رسانه ها.
منبع: شاپ
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب