برای اولین بار انجام می شود
انتقال تخمدان توله یوز ماده تلف شده به پژوهشگاه رویان جهت ذخیره سازی
شاپ: سرپرست معاونت محیط زیست طبیعی و تنوع زیستی سازمان حفاظت محیط زیست، ضمن هشدار نسبت به خطر برخورد با آخرین بازماندگان یوز ایرانی در محور میامی-عباس آباد، از انتقال تخمدان توله یوز ماده تلف شده بر اثر تصادف در همین جاده به پژوهشگاه رویان برای نخستین بار آگاهی داد.
حسن اکبری در گفت و گو با ایسنا باتوجه به تلفات گربه سانان در جاده ها توضیح داد: در زمان راه اندازی جاده ها باید تمهیداتی در قالب زیرگذر، روگذر و سایر تمهیداتی که می تواند تلفات جاده ای را بکاهد، اندیشیده شود چونکه متاسفانه این جاده ها در زمان راه اندازی بدون در نظر گرفتن این موارد راه اندازی شده اند.
وی به پروتکلهای نوشته شده از جانب سازمان حفاظت محیط زیست برای وزارت راه و شهرسازی اشاره نمود و اظهار داشت: متاسفانه چون الزام قانونی یا ضمانت اجرائی برای اجرای این پروتکل ها وجود ندارد، جاده هایی که ساخته می شوند بطور معمول این نکات در آنها رعایت نمی گردد که این موجب تلفات بسیار حیات وحش می شود.
اکبری اشاره کرد: تنها بحث تلفات یوز مطرح نیست بلکه هر ساله در جاده های کشور تعداد زیادی از حیات وحش و گونه های مختلف خزندگان و حتی از کوچکترین پستانداران مانند خارپشت ها تا بزرگترین گونه ها مانند خرس و پلنگ تلفات می دهیم و بخش قابل توجهی از ذخایر ژنی ما در جاده ها از بین می روند.
وی درباره ارائه پیش نویس قانون حفاظت و بهره برداری حیات وحش به مجلس از شروع فعالیت دولت سیزدهم توضیح داد: در این پیش نویس ضوابط و قوانینی الزام آور مطرح گردیده است که مسئولیت و ضمانت اجرا داشته باشد. اگر این قانون بدون تغییرات تصویب شود، در آینده می تواند زیرساخت قانونی مناسبی را بوجود آورد اما هم اکنون بیشتر مکاتبات و مطالبات محیط زیست از وزارت راه و شهرسازی به سبب نبود ضمانت اجرائی و یا وجود قانونی الزام آور، مورد توجه قرار نمی گیرد.
اکبری درباره مطالبات محیط زیست در سال ۱۴۰۱ درباب جاده های موجود و جاده های درحال راه اندازی از وزارت راه و شهرسازی اظهار داشت: امسال رایزنی ها و مطالباتی را به استناد سیاست های کلی محیط زیست ابلاغی مقام معظم رهبری برای حفظ ذخایر ژنی در کشور داشته ایم. گاهی بصورت موردی جاده ها را بررسی نموده ایم. به عنوان نمونه درباره عبور جاده از وسط پارک ملی گلستان مکاتبات و پیگیری های مختلفی انجام شده است اما با وجود تعهداتی که دراین زمینه داده بودند اقدام خاصی را هنوز انجام نداده اند.
پراکنش توله یوزهای بالغ
وی باتوجه به تجربه ای که از یوزپلنگ ایرانی در مرکز ایران و محدوده های شمالی شامل توران و میان دشت داشته اند، توضیح داد: وقتی توله یوزهای ماده بالغ شوند، پراکنده و از مادر جدا می شوند. به طور معمول مادر آنها را به زیستگاه دورتری برده، مستقر می کند و خود گاهی به زیستگاه اصلی اش باز می گردد. پراکنش را جهت زندگی توله بالغ در خارج از قلمرو خود انجام می دهند.
اکبری با اشاره به توله یوز ماده تلف شده بر اثر تصادف در جاده عباس آباد اظهار داشت: بنظر می رسد که توله یوز ماده به همراه یوز مادر در پروسه پراکنش و استقرار در زیستگاه جدید گرفتار این سانحه شده است.
وی اضافه کرد: بطور معمول در مرحله پراکنش این اتفاق بسیار رخ می دهد چونکه حیوان با رفتن به زیستگاه جدید با مشکلات جدیدی نیز مواجه خواهد شد. احتمال دارد در منطقه پراکنش او معدن کاری گسترده ای صورت گیرد، سگ های گله زیاد باشند و یا طعمه کافی وجود نداشته باشد و یا فردی موجب لطمه به آنها شود اما در نهایت بیشترین تعارضی که دیده می شود، تلفات جاده ای است.
اکبری به بررسی های انجام شده در سایت توران درباره پراکنش یوزها اشاره نمود و اضافه کرد: در این بررسی ها بارها دیده شده بعد از بالغ شدن توله ها و پراکنش آنها دیگر توله های بالغ دیده نشدند چونکه یا در نقاطی مستقر شدند که دسترسی نداریم یا در روند پراکنش و استقرار در زیستگاه جدید تلف شدند.
یوزپلنگ ایرانی، گونه ای قلمرو طلب
اکبری با اشاره به قلمروطلبی و گستره وسیع قلمرو یوزپلنگ ها اظهار داشت: اینگونه به زیستگاه های بسیار وسیعی جهت زندگی نیاز دارد. در گذشته در محدوده های شمالی بعد از حوالی گرمسار، کل مجموعه پارک ملی کویر، دو طرف جاده تا سمنان و از ادامه آن تا میامی همه دشت ها و کوهپایه ها دست خوردگی کمی داشتند و در بیشتر دشت ها آهو و در کوهپایه ها قوچ و میش زندگی می کردند و مانند امروز تعداد رفت وآمدها و ساخت وسازها در قلمرو یوز زیاد نبود اما امروزه طعمه ها از بین رفته اند، قلمروی نسبتاً مناسب آنها نیز تنها به مناطق تحت مدیریت سازمان حفاظت محیط زیست محدود شده است و به سبب تعارضات بیش از حد مانند جاده کشی ها حیوان دوام نمی آورد.
خانواده توله یوز تلف شده به دنبال او می گردند
معاون محیط زیست طبیعی و تنوع زیستی سازمان حفاظت محیط زیست، حضور خانواده توله یوز تلف شده در منطقه را امری تقریباً بدیهی دانست که پیش بینی نیز شده بود و توضیح داد: در شب دومی که توله یوز تلف شد، یوز مادر و توله یوز بالغ همراه وی در منطقه دیده شدند. تیم های محیط بانان از منطقه توران، شهرستان های هم جوار و اداره کل سمنان در منطقه مستقر شدند و با روشن کردن آتش و پروژکتورکشی پایش مداومی را انجام می دهند تا از مشکلات بعدی جلوگیری شود.
اکبری افزود: بر طبق برآورد ما حداقل پنج روز تا یک هفته احتمال حضور آنها بیشتر است چونکه یوز مادر تلاش می کند توله گم شده را پیدا کند تا ادامه مسیر پراکنش را طی کنند.
وی اضافه کرد: اگر یوزها از سمت توران یا استان سمنان به سمت خراسان شمالی و میان دشت درحال پراکنش بودند یعنی پراکنش آنها کامل نشده بود چونکه در این دو شب نیز سمت جنوب جاده و داخل حوزه استحفاظی استان سمنان دیده شدند. این مساله به این معناست که یا برای تکمیل پراکنش از جاده عبور می کنند یا به دنبال توله یوز تلف شده در جاده هستند.
اکبری به ادامه پایش تا زمان مورد نیاز اصرار کرد و اظهار داشت: محیط بانان در منطقه مستقر هستند. استانهای همجوار خراسان شمالی و شهرستان های همجوار نیز در حالت آماده باش هستند و به اداره کل محیط زیست استان اعلام شده در صورت نیاز جهت استفاده در پایش ها از افراد محلی مسلط به منطقه نیز استفاده کنند. سمن های بسیاری برای کمک اعلام آمادگی کردند اما باید بتوان صحنه را مدیریت نماییم. بنا به اظهارات همکاران در صورت شلوغی بیش از اندازه و ایجاد بی نظمی، مدیریت بحران دشوار خواهد شد.
خطر برخورد با آخرین بازماندگان یوز ایرانی در محور میامی-عباس آباد
وی از اختتام تعطیلات ابراز نگرانی کرد و اضافه کرد: با تمام شدن تعطیلات حجم ترافیک جاده خصوصاً در راه برگشت به تهران بسیار افزایش می یابد. نگران عبور آنها از جاده خصوصاً در شب هستیم که امیدواریم اتفاقی رخ ندهد.
ردیاب ماهواره ای، لازمه بقای گونه های در معرض انقراض کشور
معاون محیط زیست طبیعی و تنوع زیستی سازمان حفاظت محیط زیست به محدودیت های جدی ردیابی ماهواره ای حیوان در کشور اشاره نمود و توضیح داد: در دنیا برای گونه در معرض خطر انقراض از قلاده و دستگاه ردیاب استفاده می نمایند. با ردیابی حیوان اطلاعات بسیار دقیق و کاملی از کوریدورها، مسیرهای حرکت، مهاجرت و رفت وآمد او به دست می آورند این در حالیست که در ایران تنها زمان تلف شدن حیوان در جاده باخبر می شویم که درحال عبور از این مسیر بوده و سایر نظرات همه حدس و گمان هایی است که تناقضات بسیاری دارد و تصمیم گیری بر طبق این تناقضات بسیار کار دشواری است.
اکبری اشاره کرد: تعداد یوزها زیاد نیست، بنا بر این اگر ردیاب داشتیم می توانستیم بسیار سریع تر و با اطلاعات دقیق تر تصمیم درستی اتخاذ نماییم. حالا یک توله یوز ماده را که خود در آینده ظرفیت بسیار بالایی برای جمعیت یوز کشور بود از دست داده ایم.
به گفته معاون محیط زیست طبیعی و تنوع زیستی سازمان حفاظت محیط زیست، به سبب تحریم ها و محدودیت در استفاده از ابزارهایی مانند قلاده و ردیاب نمی توانیم به اندازه کافی پایش های درستی در کشور داشته باشیم.
پلیس راهور به کمک محیط زیست می آید؟
اکبری به درخواست کمک سازمان محیط زیست از پلیس راهور اشاره نمود و اظهار داشت: باتوجه به وسعت، گستردگی و تعدد جاده ها کنترل تمامی آنها خیلی مشکل است و خواه ناخواه تلفات جاده ای را خواهیم داشت اما باید دید چطور می توانیم در مناطقی که ارزش حفاظتی بالایی دارند و زیستگاه گونه های خاص هستند، تلفات را کاهش دهیم چونکه بطور قطع نمی توانیم تلفات را به صفر برسانیم.
وی باتوجه به محدوده تصادف توله یوز ماده توضیح داد: محدوده تصادف بیش از ۳۰ کیلومتر با نقطه داغی که در آن تلفات بسیاری داشته ایم، فاصله داشته است که قسمتی از آن نقطه داغ فنس کشی شده است البته در این نقطه نیز یک مورد دیگر تلفات داشته ایم و این نشان دهنده نقطه داغ جدیدی است که باید برای آن فکری نماییم. از نخستین پیشنهادها نورپردازی جاده بود چونکه اگر اطراف محدوده داغ نورپردازی شود، دید راننده افزوده می شود، یوز آسان تر دیده می شود و دیدن مانع برای حیوان نیز موجب کاهش تلفات می شود.
به گفته اکبری نورپردازی جاده کم هزینه ترین راه حل ها است چونکه فنس کشی بسیار هزینه بر است، ضمن این که باید شرایط مناسبی برای عبور یوز فراهم گردد در غیر این صورت یوز مسیر خودرا تغییر می دهد و با عبور از نقطه ای دیگر مشکلات دیگری نیز برایش به وجود می آید.
وی به نشست های برگزار شده با فراجا و مرزبانی در استانهای مختلف و حضور پلیس راهور در چنین بحران هایی اشاره نمود و توضیح داد: در این جلسه ها خواسته های محیط زیست را مطرح کرده ایم. پلیس راهور نیز تنها به عنوان یک همکار می تواند دراین زمینه به سازمان کمک نماید خصوصاً در زمانی که اطلاعات خاصی را به دست می آورند اما درخواست اصلی ما در وضعیت فعلی « کنترل سرعت» است. سرعت بالا تلفات زیادی را در پی دارد اما متاسفانه غالبا افراد سرعت مجاز را تنها در نقاط مشخص نصب دوربین رعایت می کنند و بدیهی است پلیس راهور نیز ظرفیت پوشش و کنترل تمامی نقاط را ندارد.
اکبری کنترل سرعت خودرو ها و عدم تجاوز از سرعت مجاز را موضوعی فرهنگی دانست و اظهار داشت: راننده باید به هشدارها و تابلوهایی که نشان دهنده حضور گونه در معرض خطر انقراض در محدوده است، توجه کند.
لازمه موفقیت و مدیریت درست در مسائل محیط زیست، داشتن نگاه محیط زیستی در تمامی دستگاه ها
به گفته معاون محیط زیست طبیعی و تنوع زیستی سازمان حفاظت محیط زیست، ما زمانی می توانیم در زمینه مسائل محیط زیست موفق شویم و این مسائل را درست مدیریت نماییم که تمام کارشناسان و مدیران دستگاهها و رشته های مختلف نگاه محیط زیستی داشته باشند؛ به عبارتی کارشناس راهسازی، عمران، معدن و... در کنار تخصص خود هنگام کار در طبیعت به این مساله که طبیعت خانه موجودات زنده و حیات وحش است که او آنرا تخریب می کند، توجه کند. اگر این تفکر وجود داشته باشد بطور قطع مهندس راهسازی هنگام طراحی جاده به عواملی توجه می کند که برای همیشه احتمال تلفات را کم می کند. به عنوان نمونه در بعضی موارد با افزایش ارتفاع پل برای عبور حیوانات از زیر پل موجب وقوع اتفاقی مثبت و کاهش تلفات می شوند همین طور فقط نباید اقتصادی ترین و نزدیک ترین گزینه را انتخاب کنند.
وی با اشاره به پارک ملی گلستان اظهار داشت: راحت ترین کار در این منطقه نصب تمامی گاردریل ها در اطراف جاده داخل پارک بود تا افراد در هر مکانی توقف نکنند و بتوانیم مسئله حریق و ورود به جنگل را مدیریت نماییم اما این کم هزینه ترین کار نیز متاسفانه با وجود مکاتبات انجام شده با مجموعه وزارت راه و شهرسازی اتفاق نیفتاد.
اکبری در ادامه اظهارکرد: بنظر می رسد مسئولان وزارت راه نپذیرفته اند که طبیعت و زیستگاه های طبیعی برای نسل های آینده این کشور است. سازمان حفاظت محیط زیست مالک آن نیست و تنها منافع سازمان تامین نمی کند بلکه میراثی است که باید آنرا به درستی تحویل آیندگان دهیم اما متاسفانه این تفکر وجود ندارد. اگر روزی بتوانیم این تفکر را در جامعه رواج دهیم خیلی از مشکلات ما حل می شود، در غیر این صورت همیشه باید در بحران ها مدیریت نماییم و مدیریت کردن این مسائل زمانی که بحران به وجود آید بسیار کار سخت و مشکلی است که گاهی غیرممکن می شود.
برای نخستین بار انتقال تخمدان توله یوز ماده تلف شده به پژوهشگاه رویان
وی ضمن اشاره به تلف شدن بیش از ۱۰ قلاده یوز در زیستگاه های مختلف مرکزی و شمال ایران طی دو دهه گذشته باتوجه به اهمیت این گونه، جداسازی تخمدان یوز ماده و تحویل آن به موسسه رویان توضیح داد: با کمک مرکز رویان اگر تخمک ها شرایط لازم و کافی را داشته باشند، می توان با حفظ و ذخیره آنها در آینده برای تکثیر بهره برد چونکه ژن حیوان تلف شده بسیار اهمیت دارد و علاوه بر نمونه های بانک ژن و نمونه های بافت، اندام های جنسی آن می توانند در فرآیندهای تکثیر بسیار کمک کننده باشند.
اکبری اشاره کرد: این اقدام تنها نوعی ذخیره سازی است. هم اکنون قصد انجام این پروسه را نداریم چونکه با اعتبارات داده شده از جانب سازمان برنامه و بودجه تنها به قسمتی از وظیفه حفاظت می رسیم اما نباید چنین فرصت هایی را از دست دهیم.
وی اشاره کرد: تخمدان توله یوز تلف شده جدا و در موقعیتی کنار یخ و با لحاظ شرایط لازم به مرکز رویان منتقل شد. هم اکنون تنها حفظ می شوند و اگر تخمک ها رسیده و قابل استفاده باشند، در آینده از آنها استفاده خواهیم کرد.
سازمان حفاظت محیط زیست نیازمند اعتبارات بیشتر برای حفاظت است
اکبری مدیریت مسئله پرچالش و پر هزینه یوز که باوجود جمعیت کم اما تعارضات زیادی در زیستگاه آنها وجود دارد را نیازمند منابع اعتباری دانست و اظهار داشت: این اعتبار را یا دولت و سازمان برنامه و بودجه باید تامین کند و یا به سازمان اجازه کسب درآمد از منابع زیستی داده شود تا بطور مستقیم هزینه و یا با دخالت بخش خصوصی، حفاظت مشارکتی را راه اندازی نماییم.
به گفته معاون محیط زیست طبیعی و تنوع زیستی سازمان حفاظت محیط زیست، متاسفانه زمینه هیچ کدام از این راه ها برای سازمان حفاظت محیط زیست فراهم نشده است چونکه سازمان برنامه و بودجه اعتبار بسیار ناچیزی را که تنها مشکل بخش کوچکی از اقدامات حفاظتی حیات وحش را حل می کند تامین می کند.
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب